Zelf
discipline
Een “spier” die zich kan ontwikkelen door inzicht, yoga en beoefening
Het nieuwe jaar 2022 is amper een paar weken oud; een periode waarin veel mensen hun goede voornemens tot uitvoer (proberen te) brengen. En ook zo’n moment waarop het enthousiasme over het goede voornemen soms niet meer als enthousiasme voelt, maar als ongemak, of erger, als strijd, die bij tijd en wijlen het hele denken lijkt te vullen. En de drang hieraan toe te geven is soms overweldigend groot! Zelfdiscipline is over het algemeen dat wat je weghoudt van dat wat je op korte termijn eigenlijk wilt. Het beoefenen van zelfdiscipline houdt in dat je een bepaalde hoeveelheid ongemak of “pijn” verdraagt om uiteindelijk het beoogde doel te bereiken. De andere kant van dezelfde munt is dat gebukt gaan onder de gevolgen van het niet hebben van zelfdiscipline uiteindelijk ook tot ongemak of lijden leidt, vroeg of laat; We must all suffer one of two things: the pain of discipline or the pain of regret” (Jim Rohn)
Het goede nieuws is dat zelfdiscipline kan worden ontwikkeld als een spier, die bij beoefening sterker wordt. Dit heeft te maken met het feit dat onze hersens onderhevig zijn aan neuroplasticiteit, ofwel onze hersenen zijn geen vast gegeven, maar continue onderwerp van verandering. Wat vandaag een goed voornemen is en morgen wordt beoefend met behulp van zelfdiscipline en wilskracht kan bij wijze van spreken overmorgen een gewoonte zijn geworden. Hoe meer zelfdiscipline wordt beoefend, hoe makkelijker het je afgaat, tot aan het moment dat je op de “auto-pilot” handelt en je je zelfdiscipline niet meer hoeft in te zetten.
Voor de ontwikkeling van meer zelfdiscipline kan Yoga een belangrijke rol spelen. Zowel het beoefenen van asana’s als meditatie hebben een grote impact op het ontwikkelen van zelfdiscipline. Dit heeft meerdere redenen; – Als we asana’s beoefenen, de fysieke houdingen in yoga, blijven we met ons bewustzijn, onze waarneming, bij de yogahouding en onze ademhaling en laten we het gevoel dat zich aandient “zijn” zonder iets te veranderen. Als we ongemak in de houding ervaren, is de eerste reactie dat we uit de houding willen komen, we zijn nou eenmaal mensen. Maar door dit niet te doen en het ongemak te laten “zijn”, beoefenen we zelfdiscipline. En de ervaring als we uit de houding komen, dat het ongemakkelijke gevoel direct ook weer weg is, maakt ons sterker als een volgende keer een ongemakkelijk gevoel zich voordoet. Want we weten dan uit ervaring dat dit weer zal overdrijven; als een golf die opkomt, piekt en weer wegzakt. Maar daarover later. -Met de beoefening van meditatie worden de gebieden van de hersenen verder ontwikkeld die een voorname rol hebben bij het handhaven van zelfdiscipline, namelijk het deel van de hersenen waar de uitvoerende taken worden aangestuurd. -Beoefening van meditatie doet het deel van de hersenen die de primaire emoties en dierlijke instincten regelt, de amygdala, krimpen. Zelfdiscipline is een van de eerste dingen die sneuvelt als iemand emotioneel of instinctief handelt. -De grijze massa in een deel van de hersenen, ook daar waar zelfdiscipline wordt gereguleerd, wordt beduidend compacter en daarmee wordt iemands’ zelfdiscipline ook krachtiger.
Om met de “zelfdiscipline-spier” aan de slag te gaan, kan het bruikbaar zijn om meer inzicht te krijgen in een aantal elementen, die als struikelblokken, valkuilen, verleiders en roofdieren op de loer liggen als zelfdiscipline en wilskracht nog hard nodig zijn om het goede voornemen te realiseren ! Wat eveneens een interessant punt is voordat we een begin maken met dat wat we voor ogen hebben: je bent van te voren nooit zeker van het resultaat. Streven naar perfectie leidt tot uitstel en de angst voor mislukking. Wacht dus niet tot je 100% zeker bent van je zaak: als je zo’n 75% zeker bent van een succesvolle afloop, ben je er klaar voor om te starten! Enkele aanraders dan wel afraders om succesvol en vaardig te handelen: Mijden van (te) grote verleidingen en stress Zelfdiscipline gaat over uitgestelde behoeftebevrediging en wilskracht. Deze bronnen van kracht zijn niet onuitputtelijk. We bezitten hier een bepaalde hoeveelheid van en deze bronnen kunnen uitgeput raken als ze overbelast raken. Daarom is het wijs om jezelf niet onnodig in situaties te plaatsen, waardoor beroep moet worden gedaan op deze uitputbare hoeveelheid zelfdiscipline. Stress beïnvloedt zelfdiscipline ook op een nadelige wijze. Als we ons gestrest voelen, reageren we instinctief en irrationeel met de focus op de korte termijn. Logisch, want het lichaam komt in een overlevingsmodus en laat de langere termijnvisie varen. Dus de zelfdiscipline die zich pas in de toekomst uitbetaalt, is in een stress-periode niet meer belangrijk en wordt overboord gegooid. Ook kun je je omgeving zo inrichten dat deze maximaal is gericht op de te handhaven zelfdiscipline. Wij maken veruit de meeste beslissingen op de automatische piloot. Als de meest voor de hand liggende optie de zelfdiscipline ondersteunt, kan dit net het extra steuntje zijn om voor deze optie te gaan. Belangrijk hier is: “choose your battles”; met meer bewustzijn over mogelijke risicomomenten bij het vasthouden aan discipline kun je het jezelf wat makkelijker maken. Wat is het waarvoor je jezelf deze zelfdiscipline wilt opleggen? Bepaal duidelijk voor jezelf waarom je jezelf door deze moeite heen leidt en wat de “winst” of de vreugde is na een bepaalde periode en waar het toe zal leiden als de zelfdiscipline niet wordt volgehouden over 6 weken, over 6 jaar, over 16 jaar. En pak regelmatig terug op deze gedachte. Stel jezelf realistische doelen In het enthousiasme van het moment kunnen we de uitdaging die wij willen aangaan en het veranderen van onze gedragspatronen die hiervoor nodig zijn, iets te lichtvoetig nemen, waardoor we onszelf onrealistische doelen stellen met veel te hoge verwachtingen. Discipline is van nature ongemakkelijk en moeilijk; stel realistische doelen door het grotere doel in kleinere stappen op te delen. Gebruik overwinningen uit het verleden niet voor het loslaten van discipline in het heden Wees alert als triomfen van zelfdiscipline in het verleden een excuus worden om deze zelfdiscipline in het heden los te laten. Je vergaart geen punten voor goed gedrag om slecht gedrag mee te kopen. Elk besluit over wel of niet de meest bruikbare keuze maken, staat op zichzelf. Niet de verleiding bevechten of onderdrukken, maar comfortabel worden met het oncomfortabele Doe aan “urge-surfing”, een concept van psycholoog Alan Marlatt. Onze behoeften, de “urges”, zijn als oceaangolven waar je overheen surft als ze opkomen, hun piek bereiken en uiteindelijk weer neerslaan. Jezelf niet met een sterk opkomende behoefte identificeren, maar observeren van de sensatie die opkomt, het pieken van de sensatie en het uiteindelijk weer wegebben van dit gevoel. Deze methode plaatst je in een krachtige positie met afstand tot dat wat macht over je probeert te krijgen. Bevechten of onderdrukken van deze sensatie zal het gevoel alleen maar sterker maken. Zoek iemand die jou kan steunen, motiveren, je blijft aanmoedigen bij een overwinning en in een moment van zwakte Mensen in je omgeving vertellen over jouw te behalen doel, je streven, kan heel goed een averechts effect hebben op jouw wilskracht en zelfdiscipline. Dit zit zo. Bij het aankondigen van dit streven zullen de meeste mensen prijzend en vol lof reageren op dit mooie voornemen. Dit maakt bij jou een gevoel van trots los, alsof je het doel al hebt behaald; een vroegtijdig gevoel van zelfvoldaanheid. Beter is je streven voor jezelf te houden. Vertel je omgeving wel over dat waar je ontevreden over bent, betrek je omgeving in het proces om tot het doel te komen en vraag ze je een ferme zet in de goede richting te geven als je even neigt af te wijken van de te bewandelen route.
Wat zeker heel waardevol is, is om iemand erbij te betrekken, die met je meeloopt op dit soms zeer uitdagende pad. Meekijkt, ondersteunt, daar waar bruikbaar bijstuurt, aanmoedigt, de successen meeviert en je soms ook op liefdevolle manier de onaangename waarheid vertelt.
Wil jij ondersteund worden in een beter eetpatroon, wil je weer meer gaan bewegen, je wat fitter gaan voelen, meer tot rust komen, weer beter in je vel zitten, letterlijk en figuurlijk? En zou je daar wel wat steun bij kunnen gebruiken? Kom langs bij Holy Basil. Laat je motiveren om daadwerkelijk die verandering in je leven te maken, want:
“Do not pretend that things will change if we keep doing the same things” – Albert Einstein
21 januari 2022